Vào năm 2025, Gartner đã xuất bản cuốn sách “*World Without Truth: How Business Must Confront the AI-Powered Disinformation Supply Chain” (*Tạm dịch: “Thế giới không sự thật: Cách doanh nghiệp phải đối mặt với chuỗi thông tin sai lệch do AI cung cấp”) – một tác phẩm quan trọng đã định nghĩa lại thông tin sai lệch không chỉ là mối phiền toái chính trị mà còn là một rủi ro tin giả cho doanh nghiệp. Cuốn sách, được viết bởi Dave Aron, Andrew Frank và Richard Hunter, giới thiệu một ngành mới cho các tổ chức: TrustOps (or trust operations) – hay hoạt động tin cậy.
Cũng giống như DevOps đã thay đổi ngành phần mềm và SecOps định nghĩa lại an ninh mạng, TrustOps đại diện cho một cách tiếp cận có hệ thống, trên toàn doanh nghiệp để bảo vệ sự thật. Trong một thế giới nơi thông tin sai lệch hiện được xếp hạng là rủi ro toàn cầu số 1, theo Báo cáo Rủi ro Toàn cầu 2024–2025 của Diễn đàn Kinh tế Thế giới, thời điểm ra đời của ngành này đặc biệt quan trọng.
Bài viết này khám phá “Thế giới không sự thật” và sự cần thiết của TrustOps như một phương pháp có hệ thống để bảo vệ các tổ chức khỏi thông tin sai lệch công nghiệp và sự thao túng do AI điều khiển.
Mối đe dọa quy mô công nghiệp được hỗ trợ bởi AI
Chúng ta đang sống trong một kỷ nguyên mà sự thật có thể bị bóp méo và lợi dụng. Các tác giả của “Thế giới không sự thật” mô tả sự gia tăng của Ngành công nghiệp thông tin sai lệch (Industrial Disinformation – IDI), một hệ sinh thái phức tạp gồm các tác nhân, công nghệ và thị trường sản xuất và phân phối thông tin sai lệch trên quy mô lớn.
Thông tin sai lệch không còn là những tin đồn nhỏ lẻ. Giờ đây, chúng được hỗ trợ bởi AI tạo sinh và Agentic AI – các hệ thống tự động có khả năng thực hiện các chiến dịch gây ảnh hưởng mà không cần sự can thiệp của con người. Các công nghệ như deepfake, bối cảnh tổng hợp và thông tin sai lệch qua chatbot làm cho việc phân biệt sự thật và bịa đặt trở nên khó khăn.
Cuốn sách của Gartner nhấn mạnh rằng, ngay cả khi một doanh nghiệp có hệ thống bảo vệ vật lý và an ninh mạng hoàn hảo, họ vẫn rất dễ bị tấn công bởi các chiến dịch thông tin sai lệch. Đây là một rủi ro tin giả cho doanh nghiệp cần được nhìn nhận nghiêm túc.
Hậu quả là doanh nghiệp có thể bị ảnh hưởng trên ba phương diện:.
- Ra quyết định: Doanh nghiệp có thể đưa ra quyết định sai lầm nếu dựa trên thông tin không chính xác.
- Truyền thông: Các thông điệp của chính doanh nghiệp có thể bị hiểu sai hoặc không được tin cậy.
- Danh tiếng: Các câu chuyện sai lệch có thể làm tổn hại uy tín nhanh chóng, khó phục hồi.
Do đó, không có gì đáng ngạc nhiên khi Gartner dự đoán chi tiêu của doanh nghiệp để chống tin giả từ AI sẽ vượt 30 tỷ đô la vào năm 2028. Tuy nhiên, công nghệ riêng lẻ sẽ không giải quyết được vấn đề. Điều cần thiết là một ngành hoạt động mới – một ngành coi niềm tin không phải là một cảm giác, mà là một khuôn khổ có thể quản lý được.
Từ an ninh mạng đến an ninh thông tin sai lệch
Nếu an ninh mạng bảo vệ các hệ thống khỏi hacker, thì an ninh thông tin sai lệch bảo vệ nhận thức và thông tin khỏi sự thao túng.
Cuốn sách “Thế giới không sự thật” so sánh TrustOps với sự ra đời của các ngành quản lý rủi ro khác trong lịch sử, như bảo hiểm hay tiêu chuẩn an toàn hiện đại. Giống như các tổ chức đã xây dựng hệ thống để ngăn chặn thiệt hại vật chất và tài chính, giờ đây họ phải xây dựng TrustOps để ngăn chặn thiệt hại về thông tin.
TrustOps nhận ra rằng sự thật không tự duy trì. Nó đòi hỏi sự xác minh, quản trị và phòng thủ chủ động. Ngành này được xây dựng trên bốn nguyên lý:
- Xác minh: Đảm bảo rằng nội dung đi vào tổ chức là đúng sự thật, có nguồn gốc và được trích dẫn.
- Xác nhận: Đảm bảo rằng nội dung đầu ra là xác thực, có thể truy xuất nguồn gốc và có thể được xác minh độc lập.
- Phát hiện: Xác định và chống lại các mối đe dọa thông tin sai lệch từ bên ngoài.
- Phản hồi: Tham gia công khai để khôi phục sự thật và uy tín khi những thông tin sai lệch lan truyền.
Tóm lại, TrustOps là một chiến lược chống tin giả có hệ thống và chủ động để bảo vệ thực tế thông tin.
Hệ sinh thái TrustOps và Quản lý Niềm Tin Doanh Nghiệp
TrustOps không hoạt động đơn lẻ. “Thế giới không sự thật” mô tả một hệ sinh thái mới nổi được tạo thành từ ba lớp:
- TrustOps (thực hành): Khuôn khổ hoạt động nội bộ trong các tổ chức.
- Trust Councils (lớp quản trị): Các nhóm đa chức năng chịu trách nhiệm giám sát các chính sách, công nghệ và phản ứng khủng hoảng của TrustOps.
- TrustNets (lớp hợp tác): Các mạng lưới các bên liên quan bên ngoài, bao gồm các công ty truyền thông, các tổ chức phi chính phủ, các nhà nghiên cứu, các công ty công nghệ và các cơ quan tiêu chuẩn, phối hợp xung quanh cơ sở hạ tầng sự thật chung.
Các tác giả chỉ ra Liên minh Đối phó Thông tin Sai lệch của Nhật Bản, bao gồm Fujitsu, các trường đại học quốc gia và các viện nghiên cứu của chính phủ, như một mô hình sống động của TrustNets đang hoạt động – đoàn kết chuyên môn về AI, mô hình hóa logic và xác minh nội dung.
Vai trò của Cyabra trong hệ sinh thái mới này vừa mang tính nền tảng vừa mang tính xúc tác: nền tảng của Cyabra đã thể hiện nhiều nguyên tắc của TrustOps: phát hiện tin giả, lập bản đồ các mạng lưới ảnh hưởng và xác minh tính xác thực của các cộng đồng trực tuyến. Bằng cách tích hợp phân tích theo thời gian thực vào quy trình làm việc của doanh nghiệp, Cyabra đã vận hành hiệu quả các trụ cột “Phát hiện” và “Xác minh” của TrustOps – biến lý thuyết thành phòng thủ.
Phá vỡ Chuỗi Cung Ứng Thông tin Sai lệch
Cuốn sách giới thiệu khái niệm Chuỗi Cung Ứng Thông tin Sai lệch, một hệ thống sản xuất gồm ba giai đoạn: Chuẩn bị, Sản xuất và Lan truyền. Kẻ xấu sử dụng mô hình này để tạo ra thông tin sai lệch. TrustOps được thiết kế để phá vỡ chuỗi này.
Các tổ chức có thể áp dụng bốn “đòn bẩy” để chống lại quá trình này:
- Xác định tiêu chuẩn: Xác định các tiêu chuẩn rõ ràng để tìm nguồn, xuất bản và xác thực nội dung.
- Đào tạo các bên liên quan: Xây dựng hiểu biết nội bộ về các chiến thuật thông tin sai lệch và thao túng do AI tạo ra.
- Thúc đẩy và Khuyến khích: Khuyến khích các hành vi trung thực và minh bạch, cả nội bộ và bên ngoài.
- Triển khai công nghệ: Triển khai AI và phân tích để phát hiện tin giả và phản ứng với các câu chuyện sai lệch.
Công nghệ của Cyabra phù hợp trực tiếp với đòn bẩy thứ tư này. Khả năng của nó trong việc xác định hành vi không xác thực có phối hợp và lập bản đồ sự lan truyền của câu chuyện trên các nền tảng giúp các tổ chức không chỉ phát hiện tin giả mà còn hiểu cách thức và lý do nó lan truyền – chìa khóa để phá vỡ chuỗi thông tin sai lệch ngay tại nguồn.
Tại sao TrustOps quan trọng trong thời điểm hiện tại?
Các tác giả của “Thế giới không sự thật” lập luận rằng thông tin sai lệch đã trở thành trụ cột thứ ba của an ninh, cùng với phòng thủ vật lý và an ninh mạng. Tác động của nó có thể đo lường được bằng việc mất danh tiếng, sự biến động của thị trường và sự mất lòng tin của công chúng. Điều này trực tiếp liên quan đến quản lý niềm tin doanh nghiệp.
Thông tin sai lệch đã vượt ra khỏi vấn đề quan hệ công chúng đơn thuần. Nó tác động đến thị trường, làm xói mòn lòng tin người tiêu dùng và thay đổi chính sách công. Do đó, giải pháp cần phải mang tính hoạt động – được tích hợp vào các chức năng truyền thông, tuân thủ và rủi ro.
TrustOps chính là giải pháp đó. Nó chuyển đổi cách tiếp cận từ quản lý khủng hoảng bị động sang khả năng phục hồi chủ động. Nó cung cấp cho các nhà lãnh đạo một khuôn khổ để quản lý sự thật trên quy mô lớn – đảm bảo mọi thông điệp, chiến dịch và quyết định đều dựa trên thông tin đã được xác minh.
Giá trị kinh doanh của niềm tin
Trong lời nói đầu, Giáo sư Jeffrey Sampler của Trường Kinh doanh Đại học Hồng Kông cảnh báo, “Chúng ta vẫn chưa chuẩn bị cho làn sóng thông tin sai lệch khổng lồ đang đến.” Làn sóng đó hiện đã thực sự hiện diện. Câu hỏi đặt ra là liệu các doanh nghiệp sẽ coi đây là mối đe dọa sống còn hay chỉ là một xu hướng nhất thời.
TrustOps là ngành giúp làm chủ việc phát hiện tin giả và các biện pháp đối phó, là nền tảng cho một tương lai mà niềm tin có thể được đo lường, quản lý và duy trì. Giống như kiểm toán tài chính bảo vệ nhà đầu tư và an ninh mạng bảo vệ dữ liệu, TrustOps bảo vệ uy tín – tài sản giá trị nhất của thời đại số.
Đối với các doanh nghiệp trong một “Thế giới không sự thật”, lộ trình hành động đã rõ ràng:
- Thành lập một Hội đồng Niềm tin.
- Triển khai các công cụ và giải pháp như Cyabra để giám sát tính xác thực và phát hiện tin giả.
- Tham gia hoặc thành lập các TrustNet với các đối tác ngành và nhà nghiên cứu.
- Đào tạo các bên liên quan: Giáo dục nhân viên và khách hàng về cách xác định thông tin sai lệch.
- Coi niềm tin là một chỉ số hiệu suất chính (KPI) – và đo lường nó liên tục.
Bằng cách làm như vậy, các tổ chức sẽ chủ động bảo vệ thực tế thay vì là mục tiêu bị động. Đây là một phần thiết yếu trong việc xây dựng một chiến lược chống tin giả mạnh mẽ.
Kết luận: Xây dựng niềm tin trong một thế giới không sự thật
Kỷ nguyên thông tin sai lệch trên quy mô công nghiệp đã bắt đầu. AI đã làm cho việc lừa dối trở nên rẻ, nhanh và có thể mở rộng. Tuy nhiên, chính trí thông minh đã lan truyền những điều sai trái cũng có thể được sử dụng để bảo vệ chống lại chúng – nếu các tổ chức hành động ngay bây giờ.
Như cuốn sách “Thế giới không sự thật” của Thế giới không sự thật Gartner nhắc nhở chúng ta, tương lai của doanh nghiệp không chỉ phụ thuộc vào đổi mới hay hiệu quả. Nó phụ thuộc vào niềm tin. Và niềm tin, giống như bất kỳ tài sản chiến lược nào khác, cần được vận hành, bảo vệ và phát triển.
Khi AI định hình lại sự thật, tính xác thực trở thành một loại trí thông minh mới. Trong một thế giới không có sự thật, những người xây dựng niềm tin sẽ định hình tương lai. Quản lý niềm tin doanh nghiệp thông qua TrustOps là con đường phía trước.
Lưu ý: Để đảm bảo thông tin luôn cập nhật, bài viết này nên được xem xét và cập nhật định kỳ (ví dụ: 6 tháng/1 năm một lần), đặc biệt là với các chủ đề liên quan đến công nghệ và xu hướng thay đổi nhanh chóng.
Bạn đã sẵn sàng đối mặt với thông tin sai lệch do AI và bảo vệ uy tín doanh nghiệp của mình chưa? Hãy tìm hiểu thêm về TrustOps và bắt đầu xây dựng khả năng phòng thủ cho tổ chức của bạn ngay hôm nay với đội ngũ Cyabra.
